Xin được bắt đầu cuộc trò chuyện từ các lĩnh vực về kiến trúc mà anh đã được đào tạo ở Pháp nhé. Theo anh, thế nào là một không gian kiến trúc đẹp?
– Tôi từng được học với giáo sư Federich Lukel tại Đại học Kiến trúc quốc gia Strasbourg (Pháp); ông có một bài nghiên cứu về vẻ đẹp của không gian kiến trúc và ông ví một không gian kiến trúc đẹp như là một bản giao hưởng của Beethoven. Khi ở trong một không gian đẹp, tâm hồn con người sẽ thoải mái và bay bổng như khi nghe một bản giao hưởng của Beethoven vậy. Tôi rất tâm đắc với quan điểm này.
Vẻ đẹp của một không gian kiến trúc là sự tổng hòa nhiều yếu tố, giống như sự hợp âm của nhũng nốt nhạc tạo nên một bản nhạc hay mà khi tách chúng ra có thể mỗi nốt nhạc đơn giản ấy không mang ý nghĩa gì cả, nhưng khi chúng được kết hợp lại thì chúng ta có thể có một tác phẩm tuyệt vời. Nếu vì những yếu tố cấu thành nên một không gian kiến trúc là những nốt nhạc thì một không gian kiến trúc đẹp là kết quả của nghệ thuật sắp đặt các “yếu tố nốt nhạc” trong kiến trúc, chẳng hạn như hình dạng đường bao của không gian, những cấu trúc bề mặt của vật thể, những khoảng mở, khoảng kín, quy luật thị giác xa gần, sự tạo hình của ánh sáng trên bề mặt, nghệ thuật sắp đặt trên bề mặt của vật thể… Như vậy mỗi kiến trúc sư là một nhà soạn nhạc. Một không gian kiến trúc đẹp sẽ là một không gian được sắp xếp một cách hợp lý nhất những yếu tố trên theo công năng, ý đồ hay mục đích của người thiết kế.
Một không gian kiến trúc đẹp đóng vai trò như thế nào trong việc thiết kế trang trí nội thất công trình? Mối quan hệ của hai lĩnh vực này như thế nào?
– Trang trí nội thất tô điểm thêm cho không gian kiến trúc. Khi trang trí nội thất, người thiết kế phải quan tâm và phân tích kỹ về không gian sẵn có cũng như ý tưởng hình thành nên không gian đó để cho ra được một hình thức trang trí nội thất đẹp và phù hợp. Cần phải có mối quan hệ mật thiết trong việc sử dụng các ngôn ngữ kiến trúc của không gian bên trong và bên ngoài công trình với ngôn ngữ của các vật dụng nội thất. Có thể đó là một mối quan hệ tương hỗ hay tương phản nhưng nhìn chung là nên tránh cảm giác không gian kiến trúc và không gian nội thất không có gì liên kết với nhau. Cần phải có một liên kết nhất định về mặt tỷ lệ, hình dạng, màu sắc hay về ý tưởng tổng thể.
Như anh vừa nói, cần thiết có một sự liên kết nhất định về mặt tỷ lệ, hình dạng, màu sắc hay ý tưởng tổng thể giữa không gian kiến trúc và trang trí nội thất; theo quan sát của anh từ các công trình phổ biển hiện nay ở Việt Nam, các yếu tố ấy được thể hiện ra sao? Và có nên ưu tiên cho yếu tố nào?
Theo tôi, một thiết kế đẹp có thể không cần thể hiện tất cả những yếu tố trên, nhà thiết kế là người hiểu rõ điều đó hơn ai hết và cũng là người quyết định nên hay không nên sử dụng những yếu tố nào, ngôn ngữ nào và nhiều hay ít để thể hiện ý đồ thẩm mỹ của họ trong từng không gian cụ thể.
Theo tôi thì yếu tố trang trí, sử dụng vật liệu làm đẹp bề mặt đường bao của không gian được xem là một yếu tố được ưu tiên ở Việt Nam. Với một thị trường vật liệu trang trí nội thất phong phú thì các nhà thiết kế càng ngày càng có nhiều phương tiện hơn để đi tìm vẻ đẹp cho không gian trong thiết kế của mình. Tuy nhiên, điều quan trọng trong việc thiết kế là phải dựa trên sự đồng bộ, sự gắn kết về tỷ lệ hay ý tưởng giữa các không gian trong, ngoài để cho ra một thiết kế đẹp và phù hợp.
Được biết anh từng giảng dạy môn Không gian và môi trường tại một trường thiết kế, công tác tại Công ty rất uy tín là GK Arhci và đã từng làm công việc chuyên môn ở trong nước lẫn nước ngoài, vậy theo anh kiến trúc sư khi làm việc trong các môi trường khác nhau thì phong cách thiết kế của họ có khác biệt nào không?
– Tôi may mắn được làm việc trong khá nhiều môi trường khác nhau. Năm 2006: làm việc tại văn phòng kiến trúc sư Guy Walter, một người theo khuynh hướng kiến trúc cổ điển ở Pháp; năm 2007: phụ trách một nhóm nhà thiết kế của Atelier K, một văn phòng thiết kế tại Pháp theo phong cách kiến trúc hiện đại và đi theo phong cách Le Corbusier: năm 2008: làm việc cho tập đoàn thiết kế xây dựng Bilfinger Berber (Đức) có gần 60,000 nhân viên; và hiện làm việc cho GK Architecture tại TP. Hồ Chí Minh.
Môi trường do con người và những tập quán văn hóa tạo ra. Chúng ta có thể lựa chọn phong cách cho những thiết kế của mình nhưng những thiết kế đó luôn có ảnh hưởng của môi trường và chính nó đã giúp tăng thêm tính đa dạng cho “văn hóa thiết kế” của mỗi kiến trúc sư. Môi trường ở đây, theo tôi là nơi tôi làm việc và khách hàng mà tôi tiếp xúc. Khi làm việc ở châu Âu, cách nhìn của tôi về nghệ thuật, về cái đẹp khác hơn khi làm việc tại Việt Nam. Khách hàng ở Châu Âu có một sự cảm thụ nghệ thuật và kiến trúc rất khác so với khách hàng sống trong môi trường văn hóa Á Đông. Và cách làm việc, cách nhìn về nghệ thuật, kiến trúc của các đồng nghiệp, các cộng sự của tôi cũng khác. Với mỗi môi trường làm việc và khách hàng khác nhau, tôi được biết thêm được cách nhìn khác nhau về nghệ thuật, về kiến trúc. Rõ ràng tôi có thấy sự khác nhau trong thiết kế của mình, sự khác nhau về phương thức diễn tả cái đẹp qua ngôn ngữ kiến trúc trong các môi trường khác nhau và sự khác nhau về thiết kế các không gian công năng qua những hiểu biết về văn hóa và tập quán văn hóa khác nhau.
Thời gian gần đây người ta hay đề cập đến khái niệm kiến trúc sinh thái, tôi nhận thấy các công trình của anh ở Pháp và tại Việt Nam cũng nhấn mạnh điều này. Hiểu một cách đơn giản nhất thì kiến trúc sinh thái là gì?
– Kiến trúc sinh thái còn được gọi là kiến trúc xanh, kiến trúc bền vững. Kiến trúc sinh thái là kiến trúc tuân thủ các nguyên tắc về sinh thái học, tôn trọng môi trường thiên nhiên cũng như hệ sinh thái thông qua việc tận dụng tối đa hiệu quả về mặt năng lượng của chu trình vận hành một công trình kiến trúc. Mục đích cao nhất của kiến trúc sinh thái là giảm chất thải đối với môi trường trong cả quá trình từ thi công, sử dụng đến loại bỏ nhằm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và không gây ô nhiễm đối với môi trường để trái đất của chúng ta mãi trong lành, mãi xanh cho các thế hệ con cháu của chúng ta.
Việc áp dụng kiến trúc sinh thái gần như là một xu hướng chung cho những kiến trúc sư hiện nay nhằm hướng đến một kiến trúc thân thiện hơn, gần gũi hơn với con người.
Những dự án của chúng tôi vẫn luôn theo hướng thiết kế sinh thái, tất nhiên tùy thuộc vào điều kiện cho phép của các yếu tố trong dự án. Thiết kế kiến trúc sinh thái đem lại cho kiến trúc sư những niềm vui vì được góp một phần vào việc tạo ra những môi trường tốt hơn cho con người. Khi tôi làm việc tại Pháp, một số dự án buộc phải có những yêu cầu tối thiểu về yếu tố sinh thái. Còn trong điều kiện kinh tế ở Việt Nam, điều này phu thuộc nhiều vào chủ đầu tư và điều kiện kinh tế của dự án. Nên việc áp dụng được yếu tố sinh thái vào công trình của mình đã là một may mắn cho người thiết kế.
Theo đánh giá của tôi thì Việt Nam hiện nay không phải là thị trường thiết kế màu mỡ và cũng phải mất khá nhiều thời gian để ngành xây dựng, kiến trúc phát triển mạnh trở lại như những năm trước. Do vậy chúng tôi đã có kế hoạch cụ thể để GK Archi tiếp tục phát triển mà không quá phụ thuộc vào thị trường trong nước. Hướng đi của chúng tôi là mở rộng sang thị trường các nước đang có sự đầu tư lớn về xây dựng trong vùng Đông Nam Á như Campuchia và Myanmar. Hiện GK Archi đang tiến hành một vài dự án khả thi tại Myanmar và Campuchia với các nhà đầu tư bản địa. Xu hướng chung của các nhà đầu tư Việt Nam là hướng đến thị trường tiềm năng Myanmar. Với kinh nghiệm và mối quan hệ sẵn có tại Myanmar, chúng tôi hy vọng sẽ được làm việc với các nhà đầu tư Việt Nam đang hướng đến thị trường Myanmar trong tương lai gần và mong muốn phát triển
Xin cảm ơn và chúc anh thành công.
( Trích amore-architecture.vn
GK Archi, GK Archi Myanmar, Kiến trúc, kiến trúc hiện đại, KTS Nguyễn Trung Kiên, lĩnh vực kiến trúc, thiết kế, văn hóa thiết kế